یکی از ابزار های مفید برای جلوگیری از انتقال میکروب به ساختار درونی دندان استفاده از رابردم است. دهان انسان حاوی حدود 500 تا 1000 نوع باکتری است! بنابراین جای تعجب نیست که هر چقدر دندان ها و دهان خود را به طور کامل تمیز می کنید، برخی از باکتری ها همیشه باقی می مانند. معمولاً این مساله مشکل زا نیست. اما اگر شما ترمیم یا عصب کشی داشته باشید مساله متفاوت است. در حین کار دندانپزشکی فضای داخلی دندان باز است بنابراین باکتری ها می توانند به ناحیه باز حمله کنند. البته جای نگرانی نیست! دندانپزشک شما ابزار مفیدی دارد که به جلوگیری از انتقال بیشتر میکروب ها به ساختار درونی دندان کمک می کند، که به آن رابردم یا سد پلاستیکی می گویند.
اگر دندانپزشک شما استفاده از رابردم را توصیه می کند، بدانید که می خواهد هنگام درمان دندان، از شما در برابر عفونت محافظت کند. اگرچه استفاده از آن ممکن است احساس عجیب یا ناراحت کننده داشته باشد، در عوض شما را ایمن می کند. اما رابردم چیست؟ من در این مقاله همه چیز از کاربرد رابردم تا نحوه کار آن را بررسی می کنم و به شما خواهم گفت که مزایای رابردم چیست ؟ ، پس با من همراه باشید.
رابردم چیست؟
رابردم یک ورقه مربع نازک است که برای جداسازی محل عمل از بقیه دهان استفاده می شود. رابردم دراندودونتیکس، ترمیم دندان و خیلی از درمان های دندانپزشکی دیگر کاربرد دارد. رابردم دندان حاوی سوراخی در وسط هستند که به دندانپزشک اجازه می دهد با استفاده از یک گیره دندانی در اطراف دندان، ناحیه درمان را ایزوله کند. کلمه رابردم، rubberdam به معنی سد لاستیکیست، و رابردم ها معمولاً از لاتکس ساخته می شوند، اما جایگزین های غیر لاتکسی نیز برای آنها وجود دارد که دندانپزشکان می توانند برای بیماران مبتلا به آلرژی به لاتکس از آنها استفاده کنند.
کاربرد و مزایای استفاده از رابردم چیست ؟
استفاده از رابردم مزایای زیادی دارد. که برخی از این موارد به شرح زیر است:
- جلوگیری از وارد شدن مواد به حلق بیمار
- ایزوله شدن قسمت های باز دهان، در برابر میکروب ها در هنگام کار دندانپزشکی
- افزایش دقت کار دندانپزشک به دلیل جدا شدن فضای کورد نظر دهان از بقیه قسمت ها
- کاهش رفلکس گگ و حالت تهوع
- جلوگیری از ورود بزاق به کانال ریشه، در درمان ریشه
رابردم ها عمدتاً در درمان ریشه، پروتزهای دندانی (تاج‌ها و بریج‌ها)، قرار دادن روکش‌ها و سایر درمان‌های ترمیمی استفاده می‌شوند. روش دندانپزشکان در استفاده از آن بسیار متفاوت است. برخی از تازه کاران اغلب از آنها استفاده می‌کنند اما برای دیگران فقط در طول درمان های خاص اعمال می شوند، البته که متاسفانه بسیاری از دندانپزشکان اصلاً استفاده نمی کنند. درست است که استفاده از رابردم در علم پزشکی در کشور ما نسبتا جدید و ناشناخته به حساب می آید. اما شما به عنوان مراجعه کننده حق دارید برای حفظ سلامتی خود از دندانپزشکتا درخواست کنید برای پروسه درمانی شما از رابردم استفاده کند.
اندودنتیست ها تمایل زیادی به استفاده از رابردم دارند. کار آنها تمرکز روی بافت نرم داخل دندان به نام پالپ است. انجمن اندودنتیست های آمریکا (AAE) بیان می کند که جداسازی دندان با رابردم یک تکنیک مهم است که به حفظ استانداردهای بالای مراقبت در طول هر روش غیر جراحی کمک می کند. کانال ریشه یک روش غیر جراحی متداول برای استخراج پالپ دندان عفونی است که در آن اغلب از رابردم استفاده می شود.
از دیگر کاربردهای رابردم، کمک به کاهش رفلکس گگ و حالت تهوع است. استفاده از رابردم باعث کاهش تماس ابزار با قسمت های مختلف دهان و حلق بیمار می شود، و کاهش لمس و تماس، باعث کاهش و یا قطع شدن کامل رفلکس گگ می شود. در مقاله “رفلکس گگ و دندانپزشکی” به طور کامل درباره این مساله صحبت کرده ایم.
با کاربرد رابردم آشنا شدید اما سوال اینجاست که چرا استفاده از رابردم در ایران، چندان معمول نیست.
چرا اکثر دندانپزشکان از رابردم استفاده نمی کنند؟
اگرچه رابردم می‌تواند ابزاری عالی برای برخی روش‌ها باشد، موانعی برای استفاده از آنها وجود دارد. برخی از متخصصان دندانپزشکی تمایلی به استفاده از رابردم ندارند زیرا قرار دادن آنها می تواند برایشان دشوار باشد. آنها همچنین به زمان و هزینه اضافی نیاز دارند. برخی از دندانپزشکان آموزش مناسبی برای استفاده از آنها نداشته اند و سایر دندانپزشکان می گویند که که افراد برای استفاده از رابردم آنها راحت نیستند. طبق مطالعه ای که در تحقیقات بالینی و تجربی دندانپزشکی ارائه شده است، بهترین راه برای ایجاد احساس راحتی بیشتر در افراد این است که دندانپزشکان به دفعات بیشتر از آن استفاده کنند تا در استفاده از رابردم خبره شوند. این مطالعه همچنین نشان می دهد که بسیاری از دلایل عدم استفاده از رابردم بر اساس بدبینی هاست تا تجربه یا شواهد.
اکنون می‌دانید که رابردم ها چه هستند و امیدواریم اگر دندانپزشک شما برای حفظ سلامتیتان از این محصول استفاده کند و چندان در استفاده از آن خبره باشد که باعث ایجاد تجربه ی بدی نشود. به یاد داشته باشید که اگرچه ممکن است استفاده از رابردم ظاهر و احساس ناخوشایندی داشته باشند، اما کاملاً ایمن هستند. چه نیاز به کانال ریشه، تاج، بریج یا قرار دادن روکش داشته باشید، رابردم به شما کمک می کند تا اطمینان داشته باشید که باکتری ها از ناحیه باز شده دور می مانند. آنها همچنین به دندانپزشک شما کمک می کنند تا تمرکز کند و اطمینان حاصل کند که در این فرآیند موادی که در دهانتان هست را ناخواسته قورت نمی دهید. همیشه از دندان پزشکتان درخواست کنید که از رابردم استفاده کند. هیچ گونه ترسی نداشته باشید. تمامی سوالات خود را در قسمت نظرات از من بپرسید.
جمع بندی:
امروزه در سرتا سر دنیا پزشکان، دندانپزشکان و دانشمندان این حوزه ها در تلاش هستند که با پیشرفت علم و افزایش امکانات، خدمات پزشکی و دندان پزشکی بهتری را به بیماران و مراجعین ارائه دهند. با این هدف که بیمار در طی فرآیند، احساس راحتی بیشتری داشته باشد، نتیجه کار مطلوب تر و درمان موثرتر باشد. استقاده از رابردم شاید برای بعضی از دندان پزشکان سخت، پیچیده و یا هزینه بر باشد. اما شما به عنوان مراجعه کننده حق دارید، بهترین و به روزترین خدمات را از دندانپزشک خود درخواست کنید. پس برای حفظ سلامتیتان به دندانپزشکی که مراجعه کنید که با دانش روز دنیا آشنا باشد، و مهارت ، تسلط و امکانات کافی برای ارائه بهترین خدمات به شما را داشته باشد.
سوالات متداول:
آیا رابردم باعث خفگی بیمار نمی‌شود؟ آیا هنگامی که رابردم در دهان بیمار است، بیمار می‌تواند به راحتی نفس بکشد؟
هنگام استفاده از رابردم هوا کاملا در دهان در جریان است و حتی برای بیمارانی که از دهان تنفس می کنند هم مشکلی پیش نمی آید، علاوه بر این استفاده از رابردم، به دلیل اینکه مانع اسپری شدن آب در دهان بیمار می‌شود، به سهولت ِ تنفس، هم از بینی و هم از دهان، کمک می‌کند.
آیا باید قبل از روکش کردن دندان، آنها را عصب‌کشی یا درمان ریشه کنیم؟
بسته به تشخیص دکتر، در مواقعی که دندان عفونی شده حتی اگر درد نداشته باشد، و یا در مواقعی که درد شبانه، درد خود به خود و یا طولانی مدت دارد، دندان را عصب‌کشی یا درمان ریشه می‌کنیم. در غیر این صورت اگر دندان وایتال یا زنده بماند و عصب‌کشی یا درمان ریشه نشود، طول عمر خیلی بیشتری خواهد داشت.
آیا می توانیم برای افرادی که به لاتکس حساسیت دارند، از رابردم استفاده کنیم؟
بله. برای افرادی که به لاتکس حساسیت دارند، از رابردم هایی استفاده می‌کنیم که بدون لاتکس هستند. برای این بیماران می توان از رابردم های سیلیکونی استفاده کرد.
